Anlaşmalı Boşanma

Anlaşmalı Boşanma Davası Nedir?

4721 sayılı Medeni Kanuna göre boşanma davası iki şekilde açılabilir:

• Anlaşmalı boşanma davası,
• Çekişmeli boşanma davası.

Anlaşmalı boşanma davası, blog yazımızda detaylıca açıklanacağı üzere, her iki tarafın boşanmanın tüm sonuçları hakkında özgür iradeleriyle anlaşarak evlilik birliğini sona erdirmesidir.

Çekişmeli boşanma davası ise, taraflar arasında boşanmada hangi tarafın kusurlu olduğu, maddi ve manevi tazminat, nafaka, velayet, ev eşyalarının paylaşımı vb. gibi konularda çekişmenin yaşandığı bir dava türüdür. Çekişmeli boşanma davası, genel ve özel boşanma sebepleri olmak üzere iki ayrı kategorik sebebe dayanılarak açılabilir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Anlaşmalı boşanma davası, en az 1 yıl süren evliliklerde, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin açtığı davayı kabul etmesi hâlinde söz konusu olur. Kanun, bu hallerde evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı, taraflar da boşanmada anlaşmışsa evliliğin sürdürülmesinin manasız olduğu kabul edilir. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz. (TMK 166/3)

Anlaşmalı boşanma davası Türk Medeni Kanunu’nun 166/III. Maddesinde düzenlenmiştir. İşbu madde düzenlemesi gereği, anlaşmalı boşanmanın şartları;

1. EVLİLİK EN AZ 1 YIL SÜRMÜŞ OLMALIDIR.

   TMK m. 166/III.' e göre evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması kaydıyla eşler anlaşma boşanabilirler. Bu sürenin başlangıç tarihi evlenme tarihidir. Madde metninde " Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. " denilmektedir. Eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi ancak ve ancak tarafların duruşmaya gelerek boşanma iradelerinin duruşma zaptına işlenmesi ile mümkündür.

2. TARAFLARIN BİRLİKTE DAVA AÇMALARININ YANI SIRA BİR EŞİN AÇTIĞI DAVAYI DİĞER EŞ KABUL EDEBİLİR.

   Her iki eş boşanma isteklerini aynı dilekçede belirtip imzalayabilirler ve duruşmada imza ve taleplerini tekrarlayabilirler. Bir eşin açmış olduğu dava diğer eş tarafından kabul edilerek de anlaşmalı boşanılabilir.

3. TMK m. 166/I ' e göre çekişmeli olarak açılan bir boşanma davası yargılamanın herhangi bir aşamasında tarafların protokol sunması ve hakimin sunulan protokolü uygun bulması halinde TMK m.166/III hükümlerine göre anlaşmalı boşanma sağlanabilir.

    

4. HAKİM, TARAFLARI BİZZAT DİNLEYEREK İRADELERİNİN SERBESTÇE AÇIKLANDIĞINA KANAAT GETİRMELİDİR.

   Hakim, tarafları dinleyerek tarafların özgür iradeleriyle boşanmak istediği hususunda kanaat getirmelidir. Taraflar duruşmada hazır bulunarak hakim önünde özgür iradeleriyle boşanmak istediğini, anlaşmalı boşanma protokolünü onayladıklarını söylemelidirler. Önemli olan boşanma iradelerinin aynı anda ve duruşmada hakime beyan edilmesidir.

5. HAKİM, BOŞANMANIN MALİ SONUÇLARI İLE ÇOCUKLARIN DURUMU HUSUSUNDA TARAFLARCA KABUL EDİLECEK DÜZENLEMEYİ UYGUN BULMALIDIR.

   Boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu boşanma protokolünde çok detaylı bir şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Uygulamada taraflar arasında en çok hukuk ihtilaf yaratan konular boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumudur.

Anlaşmalı Boşanma Sözleşmesi (Boşanma Protokolü) nedir?

Anlaşmalı Boşanma Sözleşmesi (Boşanma Protokolü), anlaşmalı bir boşanmada davasında boşanmanın hukuki sonuçlarını düzenleyen ve her iki eş tarafından imzalanması gereken bir tür sözleşmedir.

Boşanma sözleşmesi, bir boşanma davasının anlaşmalı olarak sonuçlandırılması için gerekli olan ve boşanacak tarafların Tazminat, Ergin olmayan müşterek çocuklar, Velayet, Nafaka, Mal paylaşımı, Ziynet eşyalar, Aile konutu, Müşterek borçlar, Soyadı kullanımı vb. gibi durumların taraflar arasında tanzim edilmesi gerekmektedir.

Eşler arasında boşanma gerçekleştikten sonra hukuki ihtilaflar doğmasını engellemek adına anlaşmalı boşanma protokolünün avukat tarafından hazırlanması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma, eşlerin boşanmanın parasal ve çocukların durumuna ilişkin her konuda mutabık kalarak boşanmaları anlamına gelmektedir. Anlaşmalı boşanmanın ilk şartı;  tarafların en az 1 yıl süredir evli olmasıdır. Bir başka ifade ile dava açıldığı tarihte evlenme tarihinin üzerinden 1 sene geçmiş olmalıdır. Diğer önemli şart ise tarafların bütün şatlarda anlaşmış olması ve ortada çekişmeli bir durumun kalmamış olmasıdır.

Boşanma protokolü nasıl kullanılır?

Yapılacak olan protokolde boşanmanın mali sonuçları ve çocuklara ilişkin sonuçları mutlaka  tarafından net bir şekilde  belirlenmiş olmalıdır. Boşanmanın mali sonuçları; maddi tazminat, manevi tazminat ve yoksulluk nafakasıdır. Boşanmanın mali sonuçlarının yanı sıra eğer eşler çocuk sahibi ise çocukların durumuna ilişkin olarak iştirak nafakası, kişisel ilişki ve velayet konularında karşılıklı bir anlaşmanın sağlanmış olması gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma sözleşmesinde, çocuğun velayet hakkı ve çocukla kişisel ilişkinin ayrıntıları belirlenmelidir. Ancak bu hükümler, çocuğun yararına uygun olması ve hakim tarafından onaylanması şartıyla geçerli olacaktır.

Velayet hakkı, 18 yaş altı çocukların ve istisnai olarak da kısıtlıların bakım ve korunmalarının sağlanması amacıyla, onların kişilik hakları ve malları üzerinde sahip oldukları görev, yetki ve hakların bütününü ifade eder.

Taraflar boşanmanın mali ve çocuklara ilişkin sonuçlarına ilişkin kararlaştırmış oldukları hususları yazılı olarak protokol altına aldıktan sonra bir dilekçe ile Aile Mahkemesi’ne boşanmak için başvuruda bulunabilirler. Aile Mahkemesi'ne başvururken imzalanan bu Anlaşmalı Boşanma Sözleşmesi delil olarak sunulmalıdır. Hakim, taraflar arasında çekişmeli olan bir konu olmadığına kanaat getirirse taraflar bu belgedeki şartlar ile anlaşmalı olarak boşanabilir.

Nafaka çeşitleri nelerdir?

• Tedbir Nafakası: Boşanma davasının açılmasıyla dosya önüne gelen hakim bazı konularda re’sen karar almak zorundadır. Bu konulardan bir tanesi de eşlerin geçiminin nasıl sürdürüleceğidir. Boşanma  davasının açılmasından sonra, boşanma davası süresince ekonomik açıdan zor duruma düşen eşe diğer eşin ödemesine mahkemece karar verilen nafaka çeşidine tedbir nafakası adı verilir. Tedbir nafakası, boşanma davasında verilecek boşanma kararının kesinleşmesine kadar devam eder.
• İştirak Nafakası: Hâkim, kararında talebe bağlı olmaksızın, çocuğun velayeti  kendisine bırakılmamış olan tarafın, çocuğun geçimine ve öğrenim masraflarına ne şekilde iştirak edeceğini (çocuk nafakası) ve bu tarafın çocukla şahsi ilişkisinin ne şekilde süreceğini de belirtir.
• Yoksulluk Nafakası: Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz. Yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür, eğitim gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde geliri olmayanlar yoksul kabul edilir.
• Yardım Nafakası: Türk Medeni Kanunu’nun 364 ve devamı maddelerine göre yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek yakın akrabaların geçinmesi için gerekli yardım talebidir. 18 yaşını doldurmuş üniversite eğitimine devam eden ergin çocuk dayardım nafakası adı verilen bu nafakayı alabilir.

Anlaşmalı boşanma davası süreci nasıl işler?

• Taraflar anlaşmalı boşanma kararı alır.
• Boşanma protokolü hazırlanır.
• Protokolde Tazminat, Ergin olmayan müşterek çocuklar, Velayet, Nafaka, Mal paylaşımı,     Ziynet eşyalar, Aile konutu, Müşterek borçlar, Soyadı kullanımı vb. konular düzenlenir.
• Hazırlanan protokol taraflarca imzalanır.
• Protokol taraflarca imzalandıktan sonrasında dava dilekçesi hazırlanır.
• Protokol ve dava dilekçesi ile boşanma davası açılır.
• İvedi duruşma günü istenir.
• Taraflar duruşma günü mahkemeye giderler.
• Taraflar boşanma iradelerini açıklar ve protokoldeki imzalarını kabul ederlerse mahkemece anlaşmalı boşanmaya karar verilir.
• Gerekçeli karar yazılır.
• Gerekçeli karar tebliğ alınır.
• Taraflar istinaf kanun yoluna başvuru hakkından feragat eder.
• Kararın kesinleşmesi yapılır.
• Nüfus Müdürlüğü’ne karar gönderilir ve taraflar nüfus cüzdanlarını değiştirebilirler.

Anlaşmalı boşanma davasında yetkili ve görevli mahkeme nasıldır ?

Anlaşmalı boşanma davaları tıpkı çekişmeli boşanma davaları gibi Aile Mahkemelerinde açılır. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise boşanma davalarına Asliye Hukuk Mahkemeleri bakmaktadır.
Kanuna göre yetkili mahkeme eşlerden birisinin yerleşim yeri Aile Mahkemesi ya da davadan önce 6 ay birlikte oturdukları yer Aile Mahkemesidir.

• Sakarya Anlaşmalı Boşanma Avukatı