TRAFİK KAZASI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASI NEDİR?
Trafik kazası bir motorlu karayolu aracının bir taşıta, hayvana, nesneye çarpması sonucu oluşur. Kazalar sonucunda maddi ve manevi zaralar ortaya çıkar. Maddi ve manevi zararların karşılanması için zarara sebep olan kişiye veya kişilere karşı maddi veya manevi veya maddi ve manevi tazminat davası açılır.
Trafik kazaları;
- Ölümlü trafik kazaları,
- Yaralamalı trafik kazaları,
- Maddi hasarlı trafik kazaları şeklinde vücut bulabilir.
Tazminat talebinde kazanın çeşidi, mağdurun veya mağdurların durumu önem arz eder.
Tazminat talebinin hukuki dayanağı ise Türk Borçlar Kanunudur.
TBK m.49: “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.
Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de bu zararı gidermekle yükümlüdür.”
TRAFİK KAZASI NEDEİYLE TAZMİNAT DAVASI TARAFLARI KİMDİR?
DAVACI KİMLER OLABİLİR?
Kazanın sonucunda ölüm meydana gelmişse; mağdurun hayatta olduğu süre boyunca destek verdiği kişi veya kişiler trafik kazası nedeniyle maddi veya manevi tazminat davası açabilirler. Bu kişiler mağdurun eşi, çocukları veya destek aldığını ispatlayan başka bir kişi olabilir.
Kaza sonucunda ağır yaralanma (sakatlanma) olmuşsa; ağır bedensel yaralanma Yargıtay’a göre uzuv kaybı veya hayati fonksiyonların yerine getirilememesidir. Örneğin: kolun kesilesi, gözün birinin kaybı. Bu durumda mağdurun annesi, babası, eşi, çocukları veya nişanlısı bu davayı açabilir.
Kaza sonucunda yaralanma olmuşsa; yaralanan kişi kendisi tazminat davası açabilir. Maddi tazminat yaşayacağı işgücü kaybı ve masrafı içindir. Manevi tazminat ise mağdurun yaşadığı elem ve keder içindir.
DAVALI TARAF KİMDİR?
- Kusurlu aracın sürücüsü,
- Araç sahibi, aynı zamanda aracın işleteni olduğu için sorumludur.
- Aracın işleteni, trafik tescil kayıtlarında araç sahibi olan kimse işletenidir ancak, araç sahibi araç üzerinde fiili hakimiyeti olmadığını kanıtlayarak sorumluluktan kurtulabilir.
- Sigorta şirketi, Trafik sigortası veya Kasko Sigortası hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa, o sigorta şirketi de ölüm, yaralama veya diğer zararlardan sorumludur.
GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Trafik kazası sonucu ölüm ya da yaralanma olursa tazminat davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Dava sigorta şirketine karşı açılacaksa Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir.
Yetkili mahkeme ise davalının veya davacının ikametgahının bulunduğu yerdeki mahkeme veya kazanın meydana geldiği yer mahkemesidir veya sigorta şirketinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesidir.
TRAFİK KAZASI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASINDA ZAMANAŞIMI
Trafik kazası nedeniyle tazminat talep etmek için sürelere dikkat etmek gerekir. Eğer süre zamanaşımına uğramışsa hak kayıpları meydana gelir. Zamanaşımı süresi haksız fiilin gerçekleşmesiyle işlemeye başlar, yani kazanın gerçekleştiği ana haksız fiilin vücut bulduğu andır bu andan itibaren kişinin dava hakkı olur. Trafik kazası nedeniyle tazminat davasında iki tür zamanaşımı vardır. Birincisi tazminat davası esas zamanaşımı, ikincisi ise ceza zamanaşımı süresidir. Hangisi davacı lehineyse o uygulanır.
- Tazminat davası zamanaşımı; kaza nedeniyle zarar gören, zararı ve faili öğrenmesiyle zamanaşımı süresi işlemeye başlar, zamanaşımı süresi öğrenmeden itibaren iki yıldır, ancak 10 yıl geçmesiyle zamanaşımı süresi dolar. Örneğin: 10.02.2020’de gerçekleşen bir kazada eğer fail de öğrenilmişse tazminat talep etmek için son tarih 10.02.2022’dir. Mağdurun yakınlarından biri bu fiili ve faili daha sonra öğrendilerse tazminat davası açabilirler. Her halükârda son tarih 10 yıllık zamanaşımı süresi dolmasıyla 10.02.2030’dur.
- Ceza zamanaşımı süresi; kaza nedeniyle ölüm veya yaralama meydana gelmişse yani suç işlenmişse ceza zamanaşımı süreleri de uygulanır. Meydana gelen suç için öngörülen zamanaşımı süresi ne ise tazminat davası için de odur. Temel dava zamanaşımı bitmiş ancak ceza davası devam ediyorsa süreye bağlı kalmaksızın tazminat davası açılabilir.
TRAFİK KAZASI NEDENİYLE HANGİ ZARARLARIN TAZMİNİ İSTENEBİLİR?
Trafik kazası ölümlüyse;
- Manevi tazminat
- Cenaze giderleri
- Ölüme kadar olan tedavi masrafları
- Yakınlarına destek yoksun kalma tazminatı
Trafik kazası yaralamalıysa;
- Manevi tazminat
- Tedavi giderleri
- Kazanç kaybı
- Çalışma gücündeki azalma nedeniyle doğan kayıplar
- Ekonomik geleceğin kaybında doğan kayıplar
TRAFİK KAZALARINDA TAZİMANAT NASIL HESAPLANIR?
MANEVİ TAZMİNAT
Kaza nedeniyle duyulan acı ve elemin bir nebze giderilmesi için manevi tazminat öngörülmüştür. Ancak bu miktar davacıyı zenginleştirmemelidir.
Hâkim manevi tazminatı belirlerken şu hususları dikkate alır:
- Her iki tarafın sosyal ve ekonomik durumu
- Trafik kazasının oluş şekli
- Kusur durumu
MADDİ TAZMİNAT
Uğranılan zarar ve kusur oranına göre hesaplanır. Net bir miktarı yoktur. Kazanın şekline ve özelliklerine göre değişir.
Bakılması gereken durumlar:
- Kusur durumu
- Maluliyet oranı
- Kişinin yaşı
- Aktif ve pasif çalışma yılları
Hesaplama yapılırken kişinin 72 yaşına kadar çalışabileceği göz önüne alınır. 65-72 arası pasif öncesi aktif çalışmadır. İş gücü kaybı her ay için ayrı hesaplanır. Öncelikle kişinin kusuru oranı kendi maaşından veya ücretinden çıkartılır. Maluliyet oranı ile çarpılır. Çıkan sonuç kişinin kaza nedeniyle aylık gelir kaybıdır. Daha sonra 12 ile çarpılıp yıllık gelir kaybı bulunur. Son olarak kişinin yaşına göre kaç yıl zarar edeceği hesaplanarak tazminat miktarı bulunur.
Örneğin: A kişisi 50 yaşında, 5000 Türk lirası ücret alan bir işçi, kazada %10 kusurlu, maluliyet oranı ise %80 ise:
Ücreti - kusuru= 5000 – 500 = 4500 TL
Kalan ücret x maluliyet oranı = aylık iş gücü kaybı = 4500 x 80/100 = 3600 TL
Aylık iş gücü x 12 = yıllık iş gücü kaybı = 3600 x12 = 10.800 TL
50 yaşından 72’ye kadar çalışamayacağı için 22 yıllık bit kayıp vardır.
10.800 x 22 = 237.600 TL
Sakarya, İstanbul, Kocaeli ve Bursa çevresinde hizmet veren Kolektif Hukuk ve Danışmanlık Bürosu olarak müvekkillerimize etkin hukuki danışmanlık ve dava takibi hizmeti sunmaktayız. Ceza hukuku, Boşanma hukuku, İcra hukuku bakımından dava takibi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için aşağıdaki iletişim kanallarından ulaşabilirsiniz.
